چند حکم شرعی در پزشکی
سوال: عضوی که با جراحی از بدن جدا می‌شود را از نظر شرعی چه باید کرد؟
در این‌گونه موارد باید عضو خارج شده از بدن در پارچهای پیچانده شده و دفن شود. البته برخی(آیة الله العظمی نوری همدانی دام ظله) از فقها این کار را مستحب شمرده‌اند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):
بنابر احتیاط واجب در پارچهای پیچانده و دفن شود و بیش از این وظیفه‌اى ندارید.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
مستحب است دفن شود.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی):
به طور کلی عضو خارج شده باید دفن شود.
سوال: حکم مراجعه زن به پزشک مرد یا رادیولوژی، سونوگرافی، تزریقات و جراحی زنان توسط مردان با وجود پزشک زن چیست؟
امام خمینی(ره):
اگر ضرورت دارد مراجعه به مرد مانع ندارد، ولی بدون ضرورت با وجود دکتر زن به مرد مراجعه نکنند.
آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):
اگر معاینه و درمان منوط به نظر و لمس حرام باشد جایز نیست مگر در صورتی که مراجعه به پزشک زن حاذق و متخصص غیرممکن باشد.
آیة الله سیستانی(دام ظلّه):
اگر مستلزم نگاه یا لمس حرام است با بودن متخصص زن جایز نیست مگر اینکه به متخصص زن در انجام صحیح کار اعتماد نباشد.
آیة الله شبیری زنجانی(دام ظلّه):
اگر معالجه منحصر به پزشک نامحرم باشد و مرد برای معالجه زن نامحرم ناچار باشد که او را نگاه کند و دست به بدن او بزند اشکال ندارد و در صورتی که معالجه منحصر به پزشک مرد نباشد در صورتی که معالجه مرد بدون دست زدن یا نگاه کردن به قسمت های محرّم از اعضای زن امکان پذیر نباشد و مرد بداند که معالجه به مثل او منحصر نیست، جایز نیست معالجه کند (در نتیجه مراجعه زن نیز در این صورت جایز نیست.)
آیة الله اراکی(ره):
نگاه دکتر مرد به زن اجنبی یا لمس آن در حالت اضطرار اشکال ندارد به شرط آنکه پزشک زن از جهت تخصص و قدرت بر معالجه وجود نداشته باشد.
آیة الله بهجت(ره):
در مواردی که مستلزم لمس و نظر محرم است تا به مرحله ضرورت نرسیده جایز نیست.
آیة الله تبریزی(ره):
اگر ضرورت و احتیاج باشد مثل اینکه زن در دسترس نباشد یا مرد حاذق تر باشد مانعی ندارد.
آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):
در مورد سوال، با وجود ممائل (یعنی مثل پزشک مرد یک پزشک زن وجود داشته باشد) مراجعه به نامحرم جایز نیست.
آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):
در صورتی که پزشک هم جنس به قدر کافی وجود داشته باشد و احساس ضرورتی به غیر هم جنس نشود به غیر هم جنس در جائی که مستلزم نظر و لمس حرام است، جایز نیست.
آیة الله نوری همدانی(دام ظلّه):
در مواردی که مستلزم لمس و نظر حرام است تا به مرحله ضرورت نرسیده جایز نیست.
آیة الله وحید خراسانی(دام ظلّه):
اگر زن ناچار باشد برای معالجه به مرد نامحرم مراجعه کند و مرد هم برای معالجه ناچار باشد او را نگاه کند و دست به بدن او بزند جایز است.
چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:
سوال: اگر براى ازدواج، نیاز به آزمایش خون باشد، چنانچه دکتر زن براى این کار نباشد آیا دکتر مرد که نامحرم است مىتواند این کار را انجام دهد؟ در صورتى که دکتر زن وجود دارد ولى در اثر بىتوجهى و امثال آن، دکتر مرد اقدام به این کار مى‌‌کند تکلیف چیست؟
جواب: اگر ضرورت باشد مانعى ندارد لکن سهل‌انگارى و بىتوجهى مجوز این امر نیست.
سوال: آیا معاینه افراد غیر بیمار براى کنترل سلامتى آنها، توسط پزشک نامحرم جایز است؟
جواب: اگر ضرورت نباشد جایز نیست.
سوال: اگر بیمار خانمى که جانش در خطر است به تنها پزشک یک روستاى دورافتاده که مرد است، مراجعه کند آیا این پزشک مجاز است هرگونه معاینه ضرورى را در مورد بیمار انجام دهد؟
جواب: چنانچه مورد ضرورت باشد اشکال ندارد.
سوال: بفرمایید در صورتى که زنى نباشد تا به زائو در وضع حمل کمک کند، آیا مرد مىتواند دخالت کند؟
جواب: اگر عدم دخالت مرد موجب تهدید حیات مادر یا کودک باشد، مانعى ندارد.
سوال: 1- آیا مرد مىتواند نزد زن نامحرم حجامت کند؟ 2- آیا مرد مىتواند نزد دکتر زن نامحرم رود؟ (با لمس بدن)
ج1) با توجه به اینکه حجامت مستلزم نظر به بدن مرد و احیاناً لمس است جایز نیست.
ج2) با امکان لمس از روى لباس یا با دست کردن دستکش هنگام معالجه مانع ندارد و بهتر است اگر ضرورت ندارد مرد به دکتر زن مراجعه نکند و چنانچه مستلزم لمس یا نظر حرام باشد، جایز نیست.
منبع:tebyan.net
